Có tour nào tham quan các địa điểm từng xuất hiện trong các tác phẩm văn học, phim ảnh nổi tiếng về Sài Gòn không?
✅ Những loại tour bạn có thể tham gia
Tour “Film Photo Walk”: dẫn du khách đi bộ trong các con hẻm, phố cổ Sài Gòn – những nơi từng được chọn làm bối cảnh phim. Kết hợp chụp ảnh, kể chuyện về quá trình quay phim và đời sống của người dân tại đó.
Tour “Hidden Gems & Stories of Saigon”: kết hợp ghé phố sách Nguyễn Văn Bình, bảo tàng, các quán café cổ nơi giới văn nghệ sĩ từng lui tới, đồng thời nghe kể về tác giả, tiểu thuyết và ký ức đô thị gắn với Sài Gòn xưa.
🧐 Điểm thú vị của loại tour này
Đưa bạn đến những góc ít người biết, nhưng lại mang nhiều dấu ấn văn hóa, nghệ thuật.
Giúp bạn hiểu thêm về bối cảnh văn học – phim ảnh, nơi lấy cảm hứng cho truyện, tiểu thuyết hoặc từng xuất hiện trong phim nổi tiếng.
Rất hợp cho người thích nhiếp ảnh, sáng tác hoặc hoài cổ.
⚠️ Lưu ý trước khi chọn tour
Nên kiểm tra kỹ tour có tập trung vào địa điểm văn học – phim ảnh hay chỉ là city tour chung.
Hỏi rõ ngôn ngữ hướng dẫn (tiếng Việt/Anh), thời lượng, số điểm dừng chân.
Tour chuyên đề thường giá cao hơn vì tính cá nhân hóa, có hướng dẫn viên am hiểu văn hóa.
Nếu bạn thích một chủ đề cụ thể (ví dụ: phim Sài Gòn thập niên 60, tiểu thuyết đô thị miền Nam), có thể liên hệ tour “thiết kế riêng” với hướng dẫn viên cá nhân.
Có thể tìm hiểu về phong trào Biệt động Sài Gòn ở đâu một cách chi tiết nhất?
🏛 Bảo tàng & không gian trưng bày
Bảo tàng Biệt động Sài Gòn – Gia Định (145 Trần Quang Khải, Quận 1)
Nơi trưng bày hàng nghìn hiện vật, vũ khí, hình ảnh gắn với các chiến công vang dội như Tết Mậu Thân 1968.
Có mô hình tái hiện các trận đánh nổi tiếng của Biệt động tại Dinh Độc Lập, Đài Phát thanh, Tòa Đại sứ Mỹ.
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh (Quận 3)
Có phòng trưng bày riêng về hoạt động đấu tranh vũ trang đô thị, trong đó có nhiều tư liệu về Biệt động.
Bảo tàng TP.HCM (Dinh Gia Long, Quận 1)
Lưu giữ tư liệu, hình ảnh về Sài Gòn trong kháng chiến, trong đó có dấu ấn của lực lượng Biệt động.
🏠 Di tích – căn cứ bí mật
Căn cứ Biệt động Sài Gòn tại số 113A Đặng Dung (Q.1)
Ngôi nhà từng chứa vũ khí phục vụ trận đánh Tết Mậu Thân. Bên trong hiện vẫn còn hầm bí mật.
Hệ thống hầm vũ khí Biệt động tại 287/70 Nguyễn Đình Chiểu (Q.3)
Do gia đình ông Trần Văn Lai (“Mai Hồng Quế”) xây dựng, chứa hàng tấn vũ khí bí mật.
Nơi này được mở cửa cho du khách tham quan, có thuyết minh chi tiết.
Các điểm khác: 145 Trần Quang Khải, 90 Lý Chính Thắng… đều từng là “nhà hầm” chứa vũ khí.
📖 Tài liệu – sách tham khảo
Biệt động Sài Gòn (NXB Trẻ) – tập hợp hồi ức của nhiều nhân chứng.
Sài Gòn – Trận đánh Tết Mậu Thân 1968 – phân tích vai trò và chiến thuật Biệt động trong trận đánh nổi tiếng.
Hồi ký, tư liệu của nhân vật Trần Văn Lai, Võ Văn Thạnh, Nguyễn Văn Tàu…
📌 Kết luận
Nếu bạn muốn xem hiện vật và hình ảnh chi tiết → nên đến Bảo tàng Biệt động Sài Gòn – Gia Định.
Nếu muốn trải nghiệm tận mắt hầm vũ khí, căn cứ bí mật → nên ghé 113A Đặng Dung và 287/70 Nguyễn Đình Chiểu.
Nếu quan tâm đến tư liệu học thuật và phân tích → tìm đọc sách và hồi ký từ nhân chứng.
Đờn ca tài tử có phải là nét văn hóa đặc trưng của Sài Gòn không hay là của miền Tây?
🎶 Nguồn gốc
Đờn ca tài tử hình thành cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, ở vùng Nam Bộ nói chung.
Xuất phát từ nhạc lễ, nhạc cung đình Huế, khi các nhạc công, trí thức vào Nam đã biến tấu để phù hợp với đời sống dân gian.
Trung tâm lan tỏa lớn chính là Gia Định – Sài Gòn và các tỉnh miền Tây.
🏙Vai trò tại Sài Gòn
Sài Gòn – Gia Định xưa là nơi giao lưu văn hóa, nơi nhiều nghệ nhân tụ hội → trở thành “cái nôi” truyền bá Đờn ca tài tử.
Đây cũng là nơi xuất hiện nhiều danh cầm, danh ca nổi tiếng (như Cao Văn Lầu – tác giả “Dạ cổ hoài lang”).
Các gánh hát cải lương (ra đời từ Đờn ca tài tử) từng phát triển cực mạnh tại Sài Gòn từ thập niên 1920.
🌾 Vai trò tại miền Tây
Ở miền Tây, Đờn ca tài tử ăn sâu vào đời sống thường nhật: đình làng, đám cưới, sinh hoạt cộng đồng.
Người dân miền Tây gắn bó với đờn ca tài tử như một thú vui tao nhã, một “bản sắc địa phương”.
📌 Kết luận
Đờn ca tài tử là di sản văn hóa phi vật thể của Nam Bộ nói chung (được UNESCO công nhận năm 2013).
Sài Gòn – Gia Định: trung tâm hình thành, phát triển, nơi hội tụ tinh hoa.
Miền Tây: nơi gìn giữ, duy trì và gắn bó sâu nhất trong đời sống thường ngày.
👉 Có thể nói: Đờn ca tài tử vừa là “đặc sản” của miền Tây, vừa là dấu ấn văn hóa gốc rễ từ Sài Gòn – Gia Định. Hai vùng bổ sung cho nhau: Sài Gòn là nơi khởi nguồn và lan tỏa, miền Tây là nơi nuôi dưỡng và bảo tồn.
Cuộc sống của người Sài Gòn xưa được tái hiện ở bảo tàng hay không gian văn hóa nào?
🏛 Bảo tàng và không gian trưng bày
Bảo tàng TP. Hồ Chí Minh (Dinh Gia Long, Q.1)
Trưng bày về Sài Gòn xưa, các hiện vật đời sống đô thị, trang phục, sinh hoạt của cư dân Nam Bộ.
Kiến trúc Pháp cổ kính, bản thân tòa nhà cũng mang hơi thở Sài Gòn đầu thế kỷ XX.
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh (Q.3)
Ngoài chủ đề chiến tranh, còn có nhiều hình ảnh, tư liệu về đời sống dân thường ở Sài Gòn giai đoạn 1954–1975.
Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM (Q.1)
Không chỉ trưng bày nghệ thuật, mà còn có kiến trúc và không gian gắn với lối sống quý tộc, thương gia Sài Gòn đầu thế kỷ XX.
Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ (Q.3)
Ghi lại cuộc sống thường ngày, trang phục, vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội Sài Gòn – Nam Bộ.
🏠 Không gian văn hóa – di sản sống
Chợ Bến Thành, Chợ Bình Tây (Chợ Lớn)
Không chỉ là chợ buôn bán, mà còn là “bảo tàng sống” của sinh hoạt thương mại Sài Gòn suốt hơn 100 năm.
Các hội quán người Hoa ở Chợ Lớn (Quận 5, 6)
Vừa là nơi tín ngưỡng, vừa phản ánh đời sống cộng đồng người Hoa – một mảng không thể thiếu trong lịch sử Sài Gòn.
Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện, đường Đồng Khởi
Những công trình còn nguyên giá trị kiến trúc, giúp hình dung không khí “Hòn ngọc Viễn Đông” đầu thế kỷ XX.
Nhà cổ – biệt thự Pháp (Quận 3, Quận 5)
Nhiều căn vẫn được giữ gìn, biến thành quán cà phê hoặc không gian triển lãm, cho thấy đời sống của tầng lớp thượng lưu xưa.
🎭 Các không gian tái hiện – trải nghiệm
Phố đi bộ Bùi Viện, Nguyễn Huệ: đôi khi có triển lãm ảnh “Sài Gòn xưa và nay”.
Một số quán cà phê, triển lãm tư nhân: ví dụ các café retro (Café 81, Café Ngẫm, Nostalgie) thường bày biện đồ cũ, ảnh xưa để khách “sống lại” thời Sài Gòn thập niên 60–70.
Triển lãm ảnh lưu động: do Hội Nhiếp ảnh TP.HCM tổ chức, thường có chủ đề “Sài Gòn xưa” với ảnh tư liệu.
👉 Tóm lại: Nếu muốn có cái nhìn toàn diện, chính thống, bạn nên bắt đầu từ Bảo tàng TP.HCM. Còn nếu muốn trải nghiệm không khí đời sống thường ngày, thì hãy đi chợ cổ, hội quán Chợ Lớn, quán cà phê retro – đó chính là “bảo tàng sống” của Sài Gòn.
Có thể tìm thấy sách hoặc tài liệu lịch sử về Sài Gòn ở đâu?
📚 Nơi tìm sách và tài liệu
Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM (69 Lý Tự Trọng, Q.1) — thư viện công cộng lớn với bộ sưu tập sách lịch sử khá đa dạng.
Nhà sách, hiệu sách lớn ở TP.HCM: bạn có thể tìm sách như Đọc một hơi – Lịch sử Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh (tác giả Huỳnh Bá Lộc) – một cuốn vừa dễ tiếp cận vừa khoa học.
Các bộ sách chuyên sâu: ví dụ Lịch sử Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh (NXB Chính trị quốc gia Sự thật) gồm nhiều tập phân tích từng giai đoạn lịch sử của khu vực.
📝 Mẹo chọn sách phù hợp
Nếu bạn muốn nhanh chóng nắm lịch sử: chọn các cuốn tóm tắt, dễ đọc như cuốn “Đọc một hơi…”.
Nếu bạn muốn nghiên cứu sâu: chọn bộ sách chuyên khảo, nhiều tư liệu, ảnh, bản đồ như “Lịch sử Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh”.
Kiểm tra năm xuất bản để có thông tin cập nhật; sách mới thường có thêm ảnh, tư liệu hiện đại hơn.
Sách tiếng Việt thường phong phú; nếu bạn đọc tiếng Anh, có thể tìm qua thư viện quốc tế hoặc nguồn số hóa.
Câu chuyện đằng sau cái tên "Sài Gòn" và "Thành phố Hồ Chí Minh" là gì?
🌿 Nguồn gốc tên gọi “Sài Gòn”
Có nhiều giả thuyết về tên “Sài Gòn”:
Nguồn gốc Khmer
Trước khi người Việt đến, vùng này thuộc người Khmer, gọi là Prey Nokor (nghĩa là “thành phố trong rừng”).
Khi người Việt khai phá, tên gọi dần biến đổi.
Phiên âm Hán – Việt
Có thuyết cho rằng “Sài Gòn” bắt nguồn từ chữ Hán 柴棍 (Sài Côn), nghĩa là củi gộc, chỉ vùng nhiều cây gỗ.
Người Pháp sau này phiên âm thành Saigon.
Người Hoa ảnh hưởng
Người Hoa Triều Châu từng gọi khu vực Chợ Lớn là Tai-Ngon, dần đọc thành Sài Gòn.
Đây là cách lý giải liên hệ với vai trò cộng đồng Hoa kiều.
👉 Dù nhiều tranh cãi, “Sài Gòn” vẫn là tên gọi quen thuộc, gắn liền với hình ảnh một đô thị sầm uất, năng động từ thế kỷ XIX.
🇻🇳 Tên gọi “Thành phố Hồ Chí Minh”
Sau ngày 30/4/1975, để ghi nhớ công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng, chính quyền mới đã đổi tên Sài Gòn – Gia Định thành Thành phố Hồ Chí Minh (theo Nghị quyết Quốc hội ngày 2/7/1976).
Đây là sự kiện chính trị – lịch sử quan trọng, đánh dấu bước chuyển mình sau thống nhất đất nước.
💡 Sự song song trong đời sống
Trong ngôn ngữ đời thường, người dân vẫn gọi là “Sài Gòn” khi nhắc đến tính cách, đời sống, nhịp điệu đô thị.
“Thành phố Hồ Chí Minh” được dùng trong văn bản chính thức, hành chính, giáo dục và quốc tế.
Có thể nói: “Sài Gòn” là cái tên của ký ức và cảm xúc, còn “TP. Hồ Chí Minh” là tên của hiện tại và chính trị.
👉 Tóm lại, “Sài Gòn” phản ánh một quá khứ lâu đời, pha trộn nhiều nền văn hóa (Việt, Khmer, Hoa, Pháp), còn “Thành phố Hồ Chí Minh” là tên gọi gắn với lịch sử hiện đại sau 1975. Cả hai cùng tồn tại và bổ sung cho nhau trong tâm thức người dân.
Để tìm hiểu về văn hóa của cộng đồng người Hoa, nên dành bao nhiêu thời gian ở Chợ Lớn?
⏳ 1. Tham quan cơ bản (3–4 giờ, nửa ngày)
Phù hợp nếu bạn chỉ muốn “đi cho biết” và chụp ảnh.
Có thể ghé nhanh:
Chùa Bà Thiên Hậu – trung tâm tín ngưỡng lớn của người Hoa.
Chợ Bình Tây – biểu tượng buôn bán, kiến trúc Hoa.
Một con phố đặc trưng như Hải Thượng Lãn Ông (thuốc bắc) hoặc Lương Nhữ Học (lồng đèn).
Kết hợp thưởng thức một bữa dim sum hoặc hủ tiếu sa tế.
🕐 2. Trải nghiệm đầy đủ (6–8 giờ, trọn 1 ngày)
Phù hợp với ai thật sự muốn tìm hiểu sâu.
Lộ trình có thể gồm:
Buổi sáng: đi chợ Bình Tây, dạo phố thuốc bắc, chụp ảnh hẻm kiến trúc Hoa.
Buổi trưa: ăn món Hoa đặc trưng (vịt quay, sủi cảo, cháo Tiều).
Buổi chiều: tham quan chùa – hội quán (Thiên Hậu, Ôn Lăng, Nghĩa An) để thấy sinh hoạt tín ngưỡng.
Buổi tối: khám phá ẩm thực đêm Chợ Lớn (há cảo, mì hoành thánh, chè người Hoa).
🏮 3. Trải nghiệm chuyên sâu (2 ngày trở lên)
Phù hợp với nghiên cứu văn hóa, chụp ảnh tư liệu, hoặc muốn sống “chậm” để quan sát.
Có thể kết hợp:
Gặp gỡ cộng đồng Hoa (trò chuyện với nghệ nhân, tiểu thương).
Học nấu món Hoa hoặc tham gia dịp lễ hội (Tết Nguyên Tiêu, Trung Thu).
Khám phá kiến trúc nhà cổ, hội quán ít người biết.
📌 Kết luận
Khách tham quan bình thường: chỉ cần nửa ngày là đủ để có cái nhìn tổng quát.
Người yêu thích văn hóa, ẩm thực: nên dành 1 ngày trọn vẹn để vừa tham quan vừa trải nghiệm món ăn.
Người nghiên cứu, chụp ảnh chuyên sâu: ít nhất 2 ngày để “thấm” được đời sống cộng đồng Hoa.
Dấu ấn kiến trúc Pháp còn lại ở Sài Gòn thể hiện rõ nhất ở những công trình nào?
⛪ Công trình tôn giáo
Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn (1877–1880):
Biểu tượng kiến trúc Roman – Gothic với gạch đỏ Marseille, cửa sổ kính màu.
Không chỉ là điểm tôn giáo, mà còn là biểu tượng đô thị.
Nhà thờ Tân Định (1876):
“Nhà thờ hồng” nổi tiếng, mang kiến trúc Gothic – Roman pha baroque.
🏛 Công trình hành chính – công cộng
Bưu điện Trung tâm Sài Gòn (1886–1891):
Do Gustave Eiffel tham gia thiết kế, mang phong cách tân cổ điển kết hợp công năng hiện đại.
Nhà hát Thành phố (1898–1900):
Kiến trúc Baroque – Belle Époque, tương tự Opera Garnier ở Paris.
Dinh Độc Lập (ban đầu là Dinh Norodom – 1868):
Dù đã được xây lại sau 1962, nhưng vị trí và ý nghĩa lịch sử vẫn bắt nguồn từ thời Pháp thuộc.
🎓 Công trình giáo dục
Trường THPT Lê Quý Đôn (1874):
Một trong những trường trung học cổ nhất, kiến trúc tân cổ điển với hành lang dài, cửa vòm.
Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQG TP.HCM (cơ sở Nguyễn Văn Cừ):
Trước đây là Đại học Đông Dương, mang nét kiến trúc thuộc địa điển hình.
🏦 Khách sạn & thương mại
Khách sạn Continental (1880):
Khách sạn lâu đời nhất Sài Gòn, gắn với giới báo chí và văn nghệ sĩ thời thuộc địa.
Khách sạn Majestic (1925):
Kiến trúc Art Deco, nằm ven sông Sài Gòn, nổi bật với ban công uốn cong.
Khách sạn Rex (1927):
Ban đầu là showroom ô tô, sau thành khách sạn lớn, đậm phong cách Pháp.
🏛 Công trình hành lang phố xá
Đường Đồng Khởi (Catinat xưa):
Dãy nhà phố kiểu Pháp vẫn còn, với ban công sắt, cửa vòm, nay nhiều nơi được dùng làm cửa hàng, café.
👉 Tóm lại: Dấu ấn kiến trúc Pháp rõ nhất ở Sài Gòn nằm tại Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Trung tâm, Nhà hát Thành phố, khách sạn Continental, Majestic và dọc đường Đồng Khởi. Đây là khu vực cô đọng nhất để cảm nhận “Hòn ngọc Viễn Đông” xưa.
Ngoài Dinh Độc Lập và Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, những địa điểm nào ghi dấu ấn của cuộc chiến tranh Việt Nam?
🪖 Công trình quân sự & hầm ngầm
Địa đạo Củ Chi (huyện Củ Chi)
Hệ thống hầm ngầm dài hơn 200km, nơi quân Giải phóng hoạt động bí mật.
Trải nghiệm chui hầm, xem bẫy chông, mô hình chiến đấu.
Hầm Thủ Thiêm (nay là hầm giao thông)
Trước 1975, khu vực này từng là địa điểm chiến lược, kiểm soát cửa ngõ Sài Gòn.
Dù nay là công trình giao thông, nhưng quanh bờ sông Thủ Thiêm vẫn còn bảng thông tin lịch sử.
Hầm bí mật của Trung ương Cục Miền Nam (Q.3, hẻm Trần Quang Diệu)
Ngôi nhà nhỏ che giấu hầm liên lạc, từng là “bộ não” của lực lượng cách mạng trong lòng đô thị.
🏛 Công trình – cơ quan gắn với chiến tranh
Dinh Gia Long (nay là Bảo tàng TP.HCM)
Nơi từng là Phủ Đầu não chính quyền Sài Gòn, gắn với nhiều sự kiện lịch sử trước 1975.
Nhà tù Chí Hòa (Quận 10)
Từng giam giữ nhiều chiến sĩ cách mạng. Dù không mở cửa cho khách tham quan rộng rãi, nhưng là địa danh lịch sử đặc biệt.
Tòa Đại sứ Mỹ cũ (nay là Lãnh sự quán Mỹ, Lê Duẩn – Quận 1)
Nơi diễn ra cuộc di tản hỗn loạn bằng trực thăng ngày 30/4/1975, hình ảnh nổi tiếng khắp thế giới.
Khách sạn Continental & Khách sạn Rex (Quận 1)
Nơi các nhà báo, phóng viên quốc tế tập trung đưa tin trong suốt chiến tranh. Rex còn là trụ sở họp báo hằng ngày của Bộ chỉ huy Mỹ (“Five O’Clock Follies”).
🏚 Địa điểm tưởng niệm và giáo dục
Bia tưởng niệm vụ thảm sát Thạnh Mỹ Lợi (TP. Thủ Đức)
Ghi nhớ sự kiện đau thương của người dân vùng ven Sài Gòn trong chiến tranh.
Công viên Lê Văn Tám (Quận 1)
Vị trí trước đây từng là Nghĩa trang Đô thành, nơi chôn cất lính và tướng tá chế độ Sài Gòn.
📌 Kết luận
Nếu muốn trải nghiệm tận tay: nên đến Địa đạo Củ Chi.
Nếu muốn hiểu về đô thị thời chiến: ghé Dinh Gia Long, khách sạn Rex, tòa Đại sứ Mỹ cũ.
Nếu quan tâm đến dấu ấn ký ức tập thể: tìm đến các bia tưởng niệm, công viên lịch sử.
Một tour đi bộ tìm hiểu về lịch sử hình thành Sài Gòn - Gia Định nên bắt đầu từ đâu?
🏛️ Điểm khởi đầu – Dinh Độc Lập (Hội trường Thống Nhất)
Biểu tượng quyền lực chính trị, từng là Dinh Norodom thời Pháp.
Đây là nơi lý tưởng để giới thiệu bối cảnh Sài Gòn từ cuối thế kỷ XIX – trung tâm hành chính của Nam Kỳ.
⛪ Tiếp theo – Nhà thờ Đức Bà & Bưu điện Trung tâm
Nhà thờ (1880) và Bưu điện (1891) thể hiện kiến trúc Pháp, đánh dấu bước ngoặt đô thị hóa.
Tại đây có thể nói về thời kỳ Sài Gòn được mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông”.
📚 Đi bộ sang – Đường Đồng Khởi & Nhà hát Thành phố
Khu phố “Catinat” xưa – trung tâm thương mại, tài chính, giải trí của người Pháp và người Hoa.
Nhà hát Thành phố (1899) phản ánh đời sống văn hóa Tây phương du nhập.
🏦 Khu tài chính – Chợ Bến Thành & đường Hàm Nghi
Chợ Bến Thành (1914) – trung tâm giao thương, gắn với sự phát triển buôn bán.
Đường Hàm Nghi – nơi từng là bến sông Sài Gòn tấp nập tàu thuyền.
🏮 Kết thúc – Chợ Lớn (Quận 5)
Vùng đất người Hoa lập nghiệp từ thế kỷ XVII, hợp nhất với Sài Gòn năm 1931 thành đô thị Sài Gòn – Chợ Lớn.
Tham quan chùa Bà Thiên Hậu, Hội quán người Hoa, chợ Bình Tây để hiểu vai trò cộng đồng Hoa trong kinh tế – văn hóa.
💡 Mẹo xây dựng tour
Thời gian hợp lý: 1 buổi sáng (~3–4 giờ) cho khu trung tâm; thêm nửa buổi chiều để khám phá Chợ Lớn.
Nên có hướng dẫn viên kể chuyện gắn bối cảnh lịch sử với đời sống hôm nay.
Có thể kết hợp ăn trưa bằng món truyền thống (cơm tấm, hủ tiếu, dim sum Hoa) để trải nghiệm trọn vẹn.
👉 Như vậy, nên bắt đầu từ Dinh Độc Lập – trung tâm hành chính thời Pháp, sau đó đi bộ qua các công trình Pháp thuộc, rồi kết thúc tại Chợ Lớn để thấy sự hòa quyện Việt – Hoa – Pháp trong quá trình hình thành Sài Gòn – Gia Định.
